Баъзи инсонлар Аллоҳ билан ўзлари орасида воситачилик қилади деб билган шахсларига сиғинишни бошлаб юборади. Аслида, бу тушунча нотўғри хом хаёлдан бошқа нарса эмас. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ
“Албатта, (Қуръон) китобни сенга ҳақ ила туширдик. Шундай экан, бу динга ҳеч нарса қўшмасдан Аллоҳга қуллик қил.” (Зумар 39/2)
Инсон ўз динини тоза ва соф ҳолда сақлаб қолиши фақатгина Қуръонга амал қилиши билангина бўлади. Бундай яшаш – динидан фойдаланган ҳолда дунёлик топиш орзусида бўлмаган кишиларнинг қўлидан келади. Улар динни таблиғ қилган вақтларида, мухотобларига барча пайғамбарлар нима деган бўлса улар ҳам худди шундай дейишади:
قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ
“…Айт: “(Таблиғ эвазига) сизлардан ҳақ сўрамайман. У (Қуръон) фақат халқларга эслатма (насиҳат)дир!” (Анъом 6/90)
Диндан фойдаланиб мол-дунёга эга бўлмоқчи бўлганлар, динни ўзларига мослаштиришга уринади. Бундай ишни фақат динни яхши билганлар қила олади. Улар асосан диндорларни тузоққа туширишга ҳаракат қилади.
Бошқа инсонлар қатори диндорларни ҳам ўзига яраша орзу-истаклари ва келажак ҳақида оз бўлса-да хавотирлари бўлади. Ёлғончи тузоқчилар асл ўйинларини айнан шу ерда ўйнайдилар. Дин буюкларига Аллоҳга хос бўлган баъзи хусусиятларни юклаб, уларнинг воситаси орқали сўралган истаклар қабул бўлишини ва охиратда шафоатларидан манфаатдор бўлишига ишонтириш учун қайта-қайта атрофидаги диндор кишиларга такрорлайверадилар. Аллоҳнинг китобини ҳам бунга кўра таъвил қилади ва қилаётган ишларига қарши бўлган оятларни бошқа маънога буриб юборадилар.
Оламдан ўтиб кетган баъзи машҳур дин одамларини уларга боғланган шахсларни ҳимоя қилувчи деб тушунтиришади, кейин, биз ўша буюкларнинг вакиллари ва халифаларимиз, биз ҳам улардек сизларни бу дунёда ҳам охиратда ҳам қутқариб қоламиз деб ишонтира бошлайди. Бу ишга лаёқатли ва салоҳиятли эканлигини кўрсатиш учун эса, бошқа мусулмонлардан фарқли кийинадилар, бошқача гаплашадилар ва бошқача ҳаракатлар билан ажраб туришга уринадилар. Буюкларга боғланган экани ҳақида янада ишончлироқ бўлиши учун, хаёлий афсона ва тўқима эртаклар (кароматлар) билан инсонларни фикрини жалб қиладилар ва шу йўл орқали ўзларини янада ишончли ва кучли ҳис қила бошлайдилар.
Ақлини ишлатган киши, буни бир ўйин эканини тушуниб олади аммо, афсуски кўпчилик инсонлар бундан таъсирланадилар. Бундай кимсалар бошланғичда ақллари билан ҳиссиётлари ўртасида бир оз тафовут-қарама-қаршилик сезади. Сўнгра ҳиссиётлари кучлилик қилиб тузоққа тушади қолади. Аста секин ҳаёти давомида, энг кичик бир тасодифни ҳам тузоқчиларнинг каромати деб ўйлайди, натижада уларга қул ва мутеъ бўлиб олади. Буларнинг барчаси бу ўйинни фарқига борганлиги сабабли худди бир жиноятда ҳаммаси шерик бўлгандек бир-бирларини айбларини кўрмаганга оладилар ва қилган ҳар бир ишларини тўғри деб билиб жипслашиб бораверадилар.
Аллоҳга йўналган ҳар бир инсон бундай тузоқлар билан юзлашади албатта. Аллоҳга йўналган диндорлар аксар ҳолатда ўта ҳиссиётли бўлади. Уларнинг туйғулари атрофига ёйилган хурофот бомбардимони билан бирлашиб қолса, уларни бу тузоққа тушишлари янада осонлашади. Бундай бир диний ташкилотлар барпо қилиш ҳаракати наслдан наслга қолдирилар экан, динга қўшилган хато ва бидъатлар янада кўпайиб бораверади, натижада Аллоҳнинг динидан узоқ аммо уни суиистеъмол қилган катта-катта турли жамоатлар ўртага чиқаверади.
