Савол: Суннат намозларни масжидда ўқиш яхшими ёки уйдами?
Жавоб: Расулуллоҳ фарз намозлардан бошқа ҳар қандай намозни масжидда эмас уйида ўқир эди ва саҳобаларига ҳам шундай қилишни тавсия қиларди. Бу ҳақдаги ҳадислар қуйидагича:
«Эй инсонлар! Уйингизда намоз ўқинглар. Зеро, фарз намозлардан бошқа намозларнинг энг мақбули, инсонни ўз уйида ўқиган намозидир.» (Бухорий, Азон 81, Иътисом 3)
«Намозларингизни бир қисмини уйингизда ўқингларки, уйларингизни қабристонларга айлантириб қўйманглар.» (Бухорий, Солат 52, Таҳжжуд 37; Абу Довуд, Солат 199, Витр 11; Термизий, Солат 213, Қиёмул лайл 1)
«Сизлардан бирингиз масжидда намоз ўқиганидан кейин, ўша намозидан уйига насиба айирсин. Зеро, Аллоҳ таоло ўша намози сабабли унинг уйида яхшилик пайдо қилиб қўяди.» (Муслим, Солатул-Мусафир 210; Ибн Можа, Иқомат 186)
Нафл намозларни уйларда ўқилишини бир нечта сабаблари бор. Булардан бири уйларнинг шарафини орттириш, уйларни баракалантиришдир. Жуда ҳам бир муҳим сабабларидан бири эса уйларда ўқилган нофила намозлар инсонни маънавий дунёсини оёқ ости қилиб ташлайдиган риё амалидан узоқ туриши ва риёдан сақланиб қолишига туртки бўлади. Расулуллоҳни уйи масжид билан ёнма-ён бўлгани ҳолда фарзлардан кейинги нофила намозларни уйида ўқиши барчанинг диққатини жалб қилади.
Нофила намозларни уйларда ўқилишининг яна бир ҳикмати эса, уйларни қабристон каби ўлик ҳолатга олиб келмаслик шаклида ифода қилинган. Ўлиб қабрга кирганлар учун: «намоз ўқи, Қуръон ўқи» буйруқлар ҳеч қандай маъно ифода қилмайди. Шу сабабли улар энди қабристонларда намоз ҳам ўқий олмайдилар Қуръон ҳам ўқий олмайдилар. Мусулмонлар бу ҳолатга эътибор берган ҳолда уйларини қабристонларга ўхшатиб олмаслиги, уйларида ибодат қилиб туришлари, намоз ўқиб Қуръон тиловат қилиб туришлари керак. (Муҳаммад Яшар Кандемир, Риёзус Солиҳин Таржимаси Ва Шарҳи, 2006, 5-ж, 332-333 саҳифа 1132-рақамли ҳадисларни очиқламалари.)
Бундан ташқари нофила намозларни масжидларда эмас балки уйида ўқиган бир Мусулмон масжидга боролмаган аёли, ота-онаси ва фарзандлари каби оила аъзоларига гўзал бир ўрнак бўлади. Бу билан у киши уларга намозни қандай ўқилишини кўрсатиб беради, вақти кирганини ва уларга ҳам намозни тўлиқ ва доимий адо этиш кераклигини эслатиб турган бўлади.
(Нофила ибодатларга буюрган оятда кўплик шаклида эмас, балки ибодатга буйруқ бирлик шаклида келтирилгани учун (Тоҳа 20/130), Расулуллоҳ нофила намозларни асосан ўзи ёлғиз уйида ўқиган.)
МАНБА: Яҳё Шенўл, Анас Олимўғли, Инсоният Тарихи Бўйича Ўша Намоз, Сулаймония Вақфи Нашри 3, Истанбул 2016, 156-158-с.
