ШАЙХ ҲИММАТИ
Ҳиммат – ёрдам, кўмак, лутф ва яхши муомалада бўлиш деган маъноларни ўз ичига олади. Тариқатда эса, шайхининг маънавий ёрдами дейилади. Муридлар шайхларини маънавий ёрдамларига ишонадилар.
Пир: хоҳласангиз ишонинг, хоҳласангиз ишонманг, шайхимни ҳиммати билан ишларим жойида, ҳаммаси ўз ўрнида давом этмоқда. Мен бу нарсани кўриб яшаяпман.
Байиндир: Шайхимни ҳиммати дейишдан мақсадингиз уни маънавий ёрдами, шундай эмасми?
Пир: Ҳа, тўғри. Масалан, мен ҳажга борган вақтимда шайхим Туркияда эди, аммо уни ҳиммати билан Арафот тоғидан шундай осонгина тушиб олдимки, шайтонга тош отиб бўлиб меҳмонхонага борганимда соат саккиз эди.
Байиндир: Нима учун Аллоҳни ёрдами билан дейишни ўрнига шайхимни ҳиммати деяпсан?
Пир: Шайхим Аллоҳни наздида ҳурматли бўлганлиги учун, Аллоҳ шайхимни муридларига ёрдам беради.
Байиндир: Майли, аммо меҳмонхонага сен билан бирга ёки сендан ҳам олдин борганларга ким ҳиммат қилди?
Бу ҳақда юқорида кўп оятлар ўқидим, ҳеч бўлмаса мана шу оят ҳақида оз бўлса-да тафаккур қилайлик:
قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلَا يَمْلِكُونَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنكُمْ وَلَا تَحْوِيلًا ﴿٥٦﴾ أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ ۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا ﴿٥٧﴾
“Айтгинки: “Аллоҳга яқин деб билганларингизни ёрдамга чақириб кўринглар; улар на сиздан зарарни кетказа олишга ва на бошқа томонга буриб юборишга эга бўлмайдилар. Улар Аллоҳни қўйиб дуо қилаётганларни ўзлари Аллоҳга яна ҳам яқин бўлишга уринади, Раббининг раҳматини умид қилиб, уни азобидан қўрқади. Чунки, Раббингни азоби ундан сақланилиши керак бўлган азобдир.” (Исро 17/56-57)
Сизлар ҳатто шайхингиз сизларни охиратда ҳам шафоат қилиб қутқариб қолишига ишонасиз!
Пир: Албатта ишонамиз.
Байиндир: агар шайхингиз сизларни дунёда ҳам охиратда ҳам шафоат қилиб қутқариб қолишига ишонсангиз, демак, энди сизлар учун шайхингиз ҳамма нарсадан муҳим ҳисобланади. Энди Аллоҳга ялиниб-ёлвориб дуо қилишга ҳам эҳтиёж сезмайсизлар.
Айнан мана шу нарса ширкдир. Агар бу йўлдан тавба қилиб қайтмасангиз, билингки, охирингиз вой бўлади.
ФАЛОНЧИНИ ҲУРМАТИДАН ДЕБ ДУО ҚИЛИШ
Пир: Ахир биз улуғ зотларни ҳурматидан деб дуо қилмаймизми? “Ё Рабби! Ҳазрати Муҳаммад ҳақи, азиз-авлиёлар, шаҳидлар ва солиҳ қуллар ҳақи ҳурмати дуомни қабул қил”, деб дуо қилмаймизми?
Байиндир: Дуо қиляпсиз, аммо нотўғри бир шаклда дуо қиляпсиз. Ҳанафий олимларидан Абу ал-Изз шундай дейди:
“Бир инсон ўз дуосини қабул бўлиши учун Аллоҳдан бошқасини сабабчи қилиши ва бошқа бирини васила қилиши жоиз эмас… ъФалон киши сени солиҳ қулларингдан бири бўлгани учун дуомни қабул қилъ, демоқчи бўлишади. Уни дуосини қабул бўлиши билан бошқа бирини солиҳ қул бўлишини нима алоқаси бўлиши мумкин? Бу нарса дуода ҳаддан ошишдир. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
“Раббингизга ич-ичингиздан ёлворган ҳолда махфий дуо қилинглар. У ҳаддан ошганларни севмайди.” (Аъроф 7/55)
Бу каби дуолар аста секинлик билан диний китоблар ичига олиб кирилган дуолардир. Муҳаммад алайҳиссаломдан, саҳобалардан, тобеин ва мужтаҳид имомларнинг бирортасига нисбат берилган бундай бир дуо йўқдир. Бу ва бу каби дуолар фақат баъзи бир жоҳиллар ва баъзи тариқатчиларнинг тилсимларидан ўрин олиши мумкин.[1]
[1] Али б. Муҳаммад б. Абу ал-Изз ад-Дамашқий, Ақийда ат-Таҳовийяни шарҳи, Байрут, 1408/1988, 1- ж, 295-297- саҳифа.
