Савол: Спиртли ичимлик сотиладиган савдо дўконидан оддий ҳалол нарса сотиб олса нима бўлади? Бундан ташқари, спиртли ичимликни ичиш учун эмас, балки уни олиб тўкиб юбориш мақсадида олса яхши иш қилган бўладими ёки ёмонми?
Жавоб: Сизни амал дафтарингизга сотувчини нима сотгани эмас, сизни нима сотиб олганингиз ёзиб қўйилади. Шу сабабли, спиртли ичимликлар ҳам сотиладиган озиқ-овқат дўконларидан савдо-сотиқ қилиш ҳаром бўлмайди. Лекин спиртли ичимликларни сотилишига норозилик билдириш мақсадида у дўкондан савдо қилмасдан бошқа жойда савдо қилсангиз чиройли иш қилган бўласиз.
Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
“Мўминлар! Сархуш қилувчи модда, қимор, тик тошлар ва фол ўқлари шайтонни жирканч ишларидандир; булардан узоқ турингларки, мақсадингизга эришасиз.” (Моида 5/9)
Узоқ туриш – ўртада масофа сақлаш дегани. Шу сабабли Пайғамбар алайҳиссалом шундай деганлар:
Анас саҳобадан (Аллоҳ ундан рози бўлишини сўраймиз) ривоят қилинишича, Пайғамбар алайҳиссалом сархўш қилувчи моддаларга алоқадор ўлароқ ўн кишини лаънатлаган: “Тайёрлаган кишини, тайёрлатган кишини, ичганни, ташиганни, ташитганни, таклиф қилганни (ичирганни), сотувчисини (сотиш орқали маош оладиган кишини), пулини егувчини (сотилган пулдан тирикчилик қиладиган кишини), сотиб олувчини ва сотиб олдирган кишини.” (Термизий, Буюъ 59)
Спиртли ичимликлар сотиладиган дўкондан савдо қилган киши ҳадисда айтилган кишилар қаторига кирмаса-да, “Сархуш қилувчи моддалардан узоқ туринглар” буйруққа мувофиқ ҳаракат қилиш учун бошқа бир дўкондан савдо қилиши албатта яхши бўлади.
Кейинги саволга келсак: Бир мусулмон киши нима мақсадда бўлишидан қатъи назар, сархуш қилувчи моддаларни сотиб олиши асло мумкин эмас. Зеро, фиқҳ илмига кўра, Аллоҳ истеъмолини ҳаром қилган ҳаромун лиайниҳи бўлган молларни савдоси билан шуғулланиб бўлмайди. Шу боис ароқ ёки бошқа сархуш қилувчи моддаларни сотиш ёки сотиб олиш мумкин эмас.
Сархуш қилувчи моддаларни ўзига қарши курашишни ўрнига, уни истеъмол қилувчилар билан курашиш ва уларга тўғрисини тушунтириш керак.
Яҳё Шенўл
