Савол: Маҳалламизда эрлари намоз ўқийдиган, аммо аёллари намоз ўқимайдиган оилалар жуда кўп. Намоз ўқимаса мусулмон бўлмайди, шу сабабли ўша эр-хотиннинг никоҳи нима бўлади?
Жавоб: Аввало сизга шуни айтмоқчимиз: Сиз нима учун “Фалончининг аёли намоз ўқимайди, пистончининг эри намоз ўқимайди”, деб юрибсиз? Ёки сизга кимлар намоз ўқиши ва кимлар намоз ўқимаслиги ҳақида маълумот бериб туриш вазифаси юклатилганми? Ё бўлмаса маҳаллангизда кимлар намоз ўқиши ҳақида тўлиқ маълумот олишингиз керакми? Балки улар сиз кўрмаганда ўқир, сиз нима учун халқни кундалик шахсий ибодатларига аралашяпсиз? Нима учун сиз ўз фикрингизча бу ҳақда “ҳукм” чиқаряпсиз? Агар сиз айтгандай “намоз ўқимаганлар мусулмон бўлмайди”, деган гап тўғри бўлганида ҳам, бу нарса эр-хотинни ўртасидаги никоҳи бузилишига сабаб бўлмас эди ва Аллоҳн бизга юборган динида асло бундай бўлиши мумкин ҳам эмас.
Сизга яна шуни ҳам маълум қиламизки: Динимизда никоҳланмоқчи бўлиб турган ёш мусулмонлар динсиз кофир билан уйланиши тўғри эмас. Лекин, ҳаёт кечираётган оиладаги эр ёки аёлнинг бири динсиз кофир бошқаси эса мусулмон бўлса, уларни ажрашиб кетиши шарт эмас. Агар Аллоҳнинг динида бундай бир шарт бўлганида эди, Фиръавн билан унинг аёли ўртасида, Нуҳ алайҳиссалом билан унинг аёли ўртасида никоҳ бўлмаган бўлар ва улар никоҳсиз яшашган деган хулоса чиққан бўлар эди. Агар Аллоҳнинг динида бундай бир шарт бўлса эди, Пайғамбар алайҳиссалом эрлари мусулмон бўлган эркакларни аёлларидан, мусулмон бўлган аёлларни эрларидан ажрашиб кетишига буюрган бўлар эди. Агар Аллоҳнинг динида бундай бир шарт бўлса эди, ҳозирги кунимизда янги имонга кирмоқчи бўлиб турган Европа, Америка ёки Россиялик бири масжидга ёки бир мусулмонни олдига келса ва имонга кирмоқчи эканини айтса, аввало унга имондан аввал шуни маълум қилиш керак бўлар эди: “Агар сен ҳозир имонга кирсанг, аёлинг мусулмон бўлмаганлиги сабабли сен билан уни ўртасидаги никоҳ бузилади ва энди сен у билан бирга яшаш олмайсан”, деб огоҳлантириш керак бўлар эди. Шу сабабли бориб аёлингни ҳам олиб кел ва биргаликда мусулмон бўлинглар”, деб масжидни остонасидан орқага қайтариб юбориш керак бўлар эди. Агар шундай бўлганида, имонга кирмоқчи бўлган оилали инсонлар: “Ундай бўлса аввал хотиним билан маслаҳатлашиб олай, агар мусулмон бўлсам оилам ва фарзандларимдан ажралиб қоламан экан, кейинроқ яна бир келарман мусулмон бўлгани”, деб кўпчилик инсонлар мусулмон бўлишдан воз кечиб кетган бўлар эди. Ҳолбуки, ўтмишдаги пайғамбарларга имон келтирган мусулмонлар албатта оиласини ўзи билан биргаликда пайғамбарни олдига олиб келиб эр-хотин бирга мусулмон бўлишган эмас. Ёки, мусулмон бўлганлиги сабабли уйига қайтиб бора олмай бошқа жойда ётиб қолган ҳам эмас. Буни асло унутмаслигимиз керак.
Абдулазиз Бештўғрақ
