Саид Нурси, ҳар даврда турли қиёфада ўртага чиқиши ҳақидаги Буддизм динига алоқадор бўлган сохта иддаоси
Ҳиндуизм, Буддизм, Таоизм, Браҳманизм, Мениҳеизм динларига алоқадор бўлган руҳ кўчиши/ренкарнатсион бир тушунчани Ислом динига ҳам олиб киришга уринган Саид Нурси ҳақида қуйидагиларни ўртага қўямиз:
“Ҳақиқати Муҳаммадийя, Муҳаммад алайҳиссаломнинг шахсий тарихи эмасдир. Яъни, ўз шахсияти билан туғилиб, яшаб ва вафот этган жисмоний шахс эмасдир. Бу эътиқодга ишонганларга кўра у ҳақиқат, ҳар бир даврда турли исм ва фарқли қиёфаларда набий ёки авлиё бўлиб ўртага чиқади.[1]”
Саид Нурси ўзини шундай бир шахс эканига ишониб бу сўзларни айтган:
“Мен шу онда саксонта Саиднинг асли бўлган ҳолатда ўртага чиқдим. Ўша саксон Саид занжирсимон шахсий қиёматлари ва занжирсимон таносухлар билан, яъми руҳнинг кўчишлари билан тўлқинланиб мени бу даврга юборди.”
“Кўриб турган Саидингиз, етмиш тўққизта жонсиз ва битта гаплашиб турган жонли Саиддан вужудга келтирилган. Агар замоннинг суви тўхтаб қолиб, турли қиёфада ўртага чиққан Саидлар бир-бирларини кўрсалар, жиддий фарқликлар сабабли бир-бирларини танимайдилар. Мен ўша баданлар узра ўгирилганман-ки – яхшиликлари ва лазатлари тарқалиб кетди, ғам андуҳлар йиғилди қолди. Мен бу масканларнинг ҳар бирида мен ўзим эдим. Вафотимдан сўнг келадиган масканларда ҳам мен ўзим бўламан.Бу масканда, яъни вужутдаги ҳужайралар бир йилда икки марта қандай қилиб вужутдан айрилса, мен ҳам ҳудди шундай кийим алмаштираман, йиртилган Саидни ташлаб юбориб янги Саидни кийиб оламан.”[2]
“Мен шу онда саксонта Саиднинг асли бўган ҳолда ўртага чиқдим” деган гапи жуда катта масала. Чунки, Тавротга кўра Одам алайҳиссаломдан Яқуб алайҳиссаломнинг вафотигача 2413 йил ўтган. Юсуф алайҳиссалом 110 ёшида, Мусо алайҳиссалом эса 120 ёшида вафот этган.[3] Яқубдан Исо алайҳиссаломнинг туғилишигача ҳамаси бўлиб 1600 йил ўтган бўлса тақрибан 4.000 йил бўлади. Саид Нурси 1960- йили вафот этганда, Тавротга кўра илк инсондан унинг ўлимигача 5960 йил ўтган бўлади. Буни саксонга бўлсак, у кирганини даъво қилган ҳар бир баданнинг ўртача умри 75 йилга тўғри келади. Бу сабабли ҳам, саксонинчи деган гап жуда кўп ўйланиб сўнг гапирилган бир гапдир.
Бу ренкарнатсион бир ишончдир. Яъни, инсон ўлгандан кейин, бошқа бир баданда ўз руҳи билан янгидан бу дунёга келиш дегани. Саид Нурси ўзини бу баданларнинг энг юқорисида эканини ва қиёматгача шундай қолишини даъво қилмоқда. Демак, уларнинг иддаолари бўйича, келган барча буюк набийлар билан ҳар даврда келган муршид, мужаддид, маҳди ва кутилган Исо Саид Нурси экан-да. Бу нарса, Ҳиндуизм ва Буддизмдаги диний тушунчани Ислом динига аста-секинлик билан олиб кириш деган нарса бўлади. Рисолаи Нурларнинг бу мавзудаги сўзлари шулардан иборат:
“Ўша нур туфайли балиқ Юнус алайҳиссаломни сақлаб қолди,
Лут алайҳиссалом қавмини ўша нур билан йўқ қилди.
“(…) Кўплаб авлиёлар бу нур билан қаноат қилди,
Кўплаб хор инсонлар у нур билан кароматга эришди.
Дарҳол осмон очилди ва у нурдан келган Рисолаи Нур порлади,
Икроми мўл бўлмиш яратгувчи, яратган нарсаларини шу шаклда ҳушнуд қилди.
У янги қуёш улкага берганида нурлар,
Шавқ ила ҳушнуд бўлади қалби маҳзунлар.
Эй Пайғамбарлик нуридан келган Қуръон далили,
Эй Аллоҳнинг сиридан чиққан имон далили.
Сендан бизга матлаб, сендан бизга ваъда,
Соянгда бугун шод бўлар ҳар бир банда.
Ҳар он сени кутар ва ҳаёл этарди бу дунё,
Ҳақ ўзинин кўрсатди ва тугади у рўё.
Минг уч юз йил тупроққа кирди неча милярд,
Мўмин ва муваҳҳид сени кутарди эй ёр.
Сен ҳақингда бўларди ҳар бир айтган каломи,
Ҳар бири ҳар замонда сенга айтар саломи.
Валлоҳ азалдан бери ёдимда бўлган шудир,
Валлоҳ буюк мужаддид бу Рисолаи Нурдир.
Аф эт мени эй авфи, лутфи буюк Нур Элчиси,
Эй Роббимиз! Этма мени бир он ҳам – сендан маҳрум бириси.
Нур ишқига, Ҳақ ишқига, дўст ишқига Эй Нур,
Нуринг ва сиринг билан бугун қил бизни масрур.”[4]
– Ожиз ва бечора талабангиз Ҳасан Файзий.
[1] Ҳасан Комил ЙИЛМАЗ, “Инсонı Комил, Алтıнолук Мажмуасı”, 1996, Но: 125, с. 31.
[2] Саид Нурси, Исоот, а.г.э, c. 2, с. 2340.
[3] Таврот, Яратилиш, Боп 646.
[4] Амирдоғий Лаҳикасı (1), Қатор Но: 72, а.г.э, ж. 2, с.1725.
