Инсон сўзини Аллоҳнинг сўзи билан тенглаштириш
Инжил – Аллоҳ таолонинг Исо алайҳиссаломга берган китобидир. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
“Инжилни билганлар, Аллоҳ таолони у китобда нозил қилган нарсаси билан ҳукм қилсинлар. Кимки Аллоҳ нозил қилган нарсага кўра ҳукм қилмаса, улар фосиқдирлар.” (Моида 5/47)
Аммо, ҳозирда қўлимиздаги Инжилга инсон сўзи қўшилган, Ундаги сўзларнинг кўп қисми Павлоснинг, бир қисми ҳаворийларнинг ва ким экани номаълум шахсларнинг мактубларидан ташкил топган. Католикларга кўра “Инжиллар бутун бўлимлари билан тўлалигича муқаддас ва черков қонунларига мосдир. Муқаддас Руҳнинг ваҳйи орқали ёзилганларнинг ёзувчиси Аллоҳдир.[1] Аллоҳ Черков билан суҳбат қуришда давом этмоқда. Черков, Инжилнинг жонли овозидир.”[2]
Қуръон эса – Аллоҳ таоло Муҳаммад алайҳиссаломга юборган китобдир ва у энг сўнги китоб. Унга инсонинг сўзи киритилмаган. Чунки, уни ҳимоя қилишни шахсан Аллоҳниинг ўзи зиммасига олган. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
“У Зикрни (Қуръонни) биз тушурдик. Уни сақлаб-ҳимоя қилувчи ҳам Бизмиз.” (Ҳижр 15/9)
Миллионлаб Мусулмонлар ёдлаб олган, сон-саноқсиз нусхалари бўлган бир китобга, биронта ҳам қўшимча киритишни асло иложиси бўлмагани туфайли, динни ўзларига мослаштирмоқчи бўлганлар, у китобни ҳаётдан ташқарига чиқаришга ва уни ўрнига бошқа китоблар киргизишни бошладилар ва бу ишни ўз жамоатлари ичида амалга ошира олдилар. Масалан, Нурчиларга кўра: Рисолаи Нур бу асрда Қуръоннинг энг буюк ва энг муқаддас тафсиридир. Билдирган ҳақиқатлари самодан тушган, Қуръонга оид. Қуръон ўқилганда у ҳам ўқилади.[3]
Саид Нурси шундай дейди: “Қуръоннинг сирли ҳақиқатлари Рисолаи Нур билан биргаликда бизга нозил қилинади. …Пайғамбар даврида Қуръонни нозил бўлиши каби, ҳар арсда Қуръоннинг аршдаги жойидан ва маънавий мўжизасидан файз ва илҳом йўли орқали, уинг сирли ҳақиқатлари ва ҳақиқатларининг қатъий далиллари нозил қилинмоқда.”[4]
Яъни Рисолаи Нур, Қуръон нозил қилинган жойдан ҳудди Қуръон нозил қилингандек нозил қилинган бўлиб, Қуръонда сирли бўлиб қолган ҳақиқатларни ва у ҳақиқатларнинг далилларини Саид Нурсига олиб келган бўлиб чиқмоқда. Нурчиларга кўра, у – илмга эга чиқиш учун бирон бир қийинчилик учрамасдан ва дарс олиш машаққатига эҳтиёж ҳис қилмасдан ўз-ўзича нурланган ва олим бўлгандир[5].
Бу сўзлар бир набийликни таъриф қилмоқда. Саид Нурсини Қуръонда очиқланмаган ҳақиқатларни унга нозил қилинганини айтиши эса, ўз китобини Қуръондан ҳам муҳимроқ эканини даъвосидан бошқа нарса эмас албатта.
Аллоҳ таоло шундай марҳамт қилади:
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
“Эй Элчи! Роббингдан сенга нима нозил қилинган бўлса айнан ўшани таблиғ қил. Агар таблиғ қилмасанг вазифангни бажарган бўлмайсан. Аллоҳ сени инсонлардан ҳимоя қилади. Аллоҳ таоло кофирлар жамоасини йўлга келтирмайди.” (Моида 5/6)
Саид Нурси даъво қилган нарсалар, агар Набиййимизга билинганда эди, уларни очиқлашга мажбур бўлар эди. Бундан келиб чиқадики, у даъво қилган нарсалар, фақақтгина ўзига билдирилган бўлиши керак.
Рисолаи Нурни Қуръон олинган ердан олинган даъвоси бир неча марта такрорланган. Улардан бири шудир:
“Рисолаи Нурлар – на Шарқнинг маданиятидан ва на илмларидан ва на Ғарбнинг фалсафа ва билимларидан олингандир, балки иқтибос қилинган бир нурдир. У – самодан тушган Қуръоннинг – Шарқнинг ҳам Гарқнинг ҳам устида бўлган Аршдаги жойидан олингандир.”[6]
Саид Нурси бундан ҳам ошириб шундай дейди:
“Рисолаи Нур дейилган 33 та сўз, 33 та мактуб, 31 та ламъалар бу замонда Қуръондаги оятларннг оятларидир. Яъни, унинг ҳақиқатларини очиқловчидир. Унинг ҳақ ва ҳақиқат эканини қатъий қалилидир.”[7] Демак-ки Қуръон – Таврот ва Инжилни қандай тасдиқ қилган бўлса, Саид Нурсининг бу даъвосига кўра Рисолаи Нур ҳам Қуръонни тасдиқ қилгувчи бир китобдир. Бу сабали Рисолаи Нурнинг оятлари Қуръон оятларининг далили бўлган.
Саид Нурси ёлғиз қолиш учун Ҳазрати Алига ҳам Сакıйна номли бир китоб нозил қилинганини, ўтмиш ва келажакнинг бутун сирлари у китобда экани ва унда Рисолаи Нурларга ишорат этилганини ҳам даъво қилади[8] ва хулоса қилиб шундай дейди:
“Ҳазрати Жаброил, Сакийна номли бир саҳийфада ёзилган исми аъзамни Набиййимизнинг ёнида Ҳз. Алининг (р.а) қучоғига тушурди. Ҳз Али “Исми Аъзам ҳақида баъзи нарсаларни очиқлагандан сўнг шундай дейди:
“Дунё бошланганидан то қиёматгача бўлган илмлар ва муҳим сирланинг гувоҳи бўлдик. (ойдек равшан бўлди) Ким нима хоҳласа сўрасин, сўзимизга шубҳа қилганлар хор бўлади.”[9]
Бир ўйланиб кўринг… Шундай бир саҳийфамиш-ки, ичида дунёнинг бошидан охиригача бўлган барча илмлар ва муҳим сирлар мужассам бўлса-я? Бу бир саҳийфа эмас, Жуда ҳам катта китоб бўлади. Жаброийл алайҳиссалом Ҳазрати Алига бундай бир китоб берганини қабул қилиш – уни Набий деб билиш билан баробардир. У китобнинг ичида бор деб ҳисобланган илм ва сирларни, Набиййимиз билмаган деб айтилгани учун ҳам Ҳз Алини унданда юқори бир мартабага олиб чиқиш бўлади.
Бу каби даъволар ҳақида Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِندِ اللّهِ لِيَشْتَرُواْ بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَّهُمْ مِّمَّا يَكْسِبُونَ
“Ўз қўллари билан бир китоб ёзиб, сўнгра уни ўткинчи бир матоҳ учун “Бу Аллоҳнинг ҳузуридандир” деганларни ҳолига вой. Ҳам ёзганлиги туфайли ва ҳам қозонган нарсалари туфайли уларга вайл бўлсин. (тортадиганини тортади, кўрадиганини кўради)” (Бақара 2/79)
Саид Нурси Рисолаи Нурни муқаддас деб билиниши учун, ақлига келган ҳамма нарсани ёзган. Айтадики: “Рисолаи Нур бу асрда ва тарихдаги биттаю битта “урватул- вусқо”дир. Яъни жуда мустаҳкам, узилмас бир занжир ва бир “ҳаблуллоҳ”, яъни Аллоҳнıнг ипидир. Унга қўлини узатган ва уни маҳкам ушлаган паноҳ топади.[10]
“Урватул вусқо” ва “ҳаблуллоҳ” Қуръонга хос сифатлардир.[11] Саид Нурси ўз китоби ҳақида шуларни ҳам ёзган:
“Рисолаи Нур – ҳам шарийъат, ҳам дуо, ҳам ҳикмат, ҳам ибодат, ҳам амр ва даъват, ҳам зикр, ҳам фикр, ҳам ҳақиқат, ҳам тасаввуф, ҳам мантиқ, ҳам калом илми, ҳам диний илм, ҳам санъатга аҳамият бериш, ҳам балоғат ва ҳамда ваҳдониятни исботловчи китобдир. У душманларини чорасиз ҳолга олиб келади ва овозини ўчиради.”[12]
Рисолаи Нурларда кўплаб такрорлар бор. Саид Нурси бу каби такрорлар Қуръонда ҳам борлигини кўрсатиб шундай дейди:
“Қуръондаги такрорларнинг ҳикмати Рисолаи Нурда ҳам бордир. Шундайки – ҳар доим ҳам Қуръон тўлалигича ўқилавермаганидан, ҳар бир сура Қуръон ҳикмига кирди, ҳашр, тавҳид ва Мусо алайҳисаломнинг ҳикояси каби мавзулар такрорлангандир. Айни шаклда имоннинг ҳақиқатлари ва кучли далиллари менинг хабаримсиз бирқанча рисолада такрорланган. Нима учун булар такроран ёздирилди деб ҳайрон бўлар эдим. Сўнгра аниқ билдимки – бу замонда Рисолаи Нурга ҳамма муҳтож бўлгани ҳолда, ҳамма ҳам уни тўлиқ ўқий олмайди. Аммо, эҳтиёж туйган нарсаларини кичик бир рисолалардан ўқиб олиши мумкин.”[13]
Рисолаи Нурнинг шогиртларидан Хулусий ҳам Рисолаларнинг камчилик ва хатосиз эканини даъво қилмоқда: “Сўзлар[14]– Қуръоннинг нурли ёритқичларидир. Очиқланишга эҳтиёжли жойлари ҳам йўқ, камчилиги ҳам йўқ, хуллас у – тамомийла нуқсонсиз ва хатосиздир.”[15] Саид Нурси бу ифодаларга рисолаларидан жой берган ва танқид қилмаган. Бу ҳолат – Саид Нурси ва уни тақиб қилаётганлар унга қандай муносабатта эканини очиқлаб бермоқда.
Бу мавзу бошқа бир сабабдан яна бир бор ўртага қўйилади. Бундай афсонавий, эртаксимон ва асоссиз гапларга асло ишониб бўлмайди. Ислом дини ниқоби остида ташкиллаштирилган жамоатларни сохта эканини ва ғояларини нотўғри йўлда эканини билиб олиш учун, энг аввало Асл ва энг тўғри диннинг эгаси бўлмиш Аллоҳнинг Китобига мурожаат қилиш керак. Ана шундагига, бу ва бу каби сохта диний ташкилотларнинг яширинча Исломга олиб кираётган сир ва айблари ошкор бўлиб ўртага чиқади.
[1] Католик Черкови Дин ва Аҳлоқ Меъёри, пар. 105.
[2] Католик Черкови Дин ва Аҳлоқ Меъёри, пар.79.
[3] Ишаротул-Ижоз, Диярбакıр Сулҳ Жазо Маҳкамаси, ж. 2, ж. 1274.
[4] Шуалар, 1-шуа, 24-оят ва оятлар, 3- Нуқта, ж. 2, ж. 842.
[5] Шуалар, 1- шуа,c. 2, ж. 833.
[6] Шуалар, 1-шуа, ж. 2, ж. 833.
[7] Шуалар, 1-шуа, ж. 2, ж. 841
[8] Сиққаи Тасдиқи Ғойби , 18-Ламъа, ж. 2, с. 2078.
[9] Сиққаи Тасдиқи Ғойби, 18- Лaмъа, ж. 2, с. 2079;
[10] Саид Нурси, Шуалар, 11-шуа, 11- Масаланинг ҳошиясининг бир лаҳикасıдıр, а.г.э,c. 2, ж.
[11] Мрж. Бақара 2/256; Оли-и Имрон 3/103.
[12] Эмирдағ Лаҳикасı 2, c. 2, ж. 1719.
[13] Кастамону Лаҳикасı, 27- Мактуб, c. 2, ж.
[14] Сўзлар, Рисолаи Нурларнинг бир бўлимини ташкил қилади.
[15] Барла Лâҳикасı, 27- Мактуб ва Зайиллари, c. 2, ж. 1415.
