375.
Савол: Ассалом алайкум. Яқин инсонимиз вафотини эшитсак «Иннаа лиллаҳи ва иннаа илайҳи рожиувн» деб айтамиз. Лекин ҳозирги кунда бизни динимизда бўлмаган инсонларни ўлимини эшитса, асосан чет эллик актёр ва актрисаларни ўлганини эшитса ҳам «Иннаа лиллаҳи ва иннаа илайҳи рожиувн» деб айтишади. Бу қанчалик тўғри?
Жавоб:
Ва алайкум ассалом. Бу оят Бақара сураси 156-оятда келтирилган бўлиб, бу оят ўлган кишининг ҳаққига дуо ёки тилакдан иборат эмас. Балки, ўша вафот этган шахс сизнинг ёки менинг (яъни мусулмонларнинг) яқинларимиз ёки дўст-биродарларимиздан бири ўлса тушкунликка тушмаслик, руҳан эзилмаслик, стресс ва қайғуни бартараф қилиш учун айтиладиган, инсонга руҳий далда бўладиган, Аллоҳга ва охиратга бўлган имон-ишонч зиёда бўлишига сабаб бўладиган жумладир. Инсон шу мақсадда айтади бу жумлани. Маъноси: Албатта, биз Аллоҳникимиз (Аллоҳ жон берган ва У яратган) ва Унга қайтамиз (жонни У олади ва Унинг ҳузурига барчамиз қайтамиз).
Бир сўз билан айтганда, ўлим нафақат менинг яқинимга келиши, балки ҳар он менга ҳам келиши мумкин, деб ўлимдан асло қўрқмасликка далда ва туртки бўлади бу оят.
Агар вафот этган шахс кофир/динсиз бўлса ва уни вафот этганини эшитиб ҳам бу оятни эсласа зиёни йўқ. Аксинча, ким ўлса ҳам барибир Аллоҳники эди, яна Унга қайтди деган эътироф тилга олинган бўлади. Бу жумлани айтиш билан мусулмон инсон ўлим келгандаги ўз сабр-бардоши ва имонини қанчалик юксак эканини ифодалаган бўлади.
