Савол: “Ҳаққингни ҳалол қил”, десам ҳам индамай тураверса, ҳаққини ҳалол қилган бўладими?
Жавоб: Икки инсон ўртасидаги ҳалоллашиш фақатгина сўз билан бўлмайди. Аввал ҳаққи нимадан иборат экани айтилади. Агар қарзи бўлса ва ўша қарзини тўлаб қўйса, у ҳолатда “ҳаққимни ҳалол қилдим” демаса ҳам сизда ҳеч қандай ҳаққи қолмаган бўлади.
Келтирилган зарарни ёки қарзини бермай туриб “ҳаққингни ҳалол қил”- дейилганида, агар қарши тараф жим қолишга мажбур бўлиб қолса ёки эътироз билдирмаса-да, барибир ҳалоллашиш ҳисобга ўтмайди. Имкони бўла туриб бировни ҳаққини бермасдан “рози бўл”, ёки “ҳаққингни ҳалол қил” дейиш Аллоҳга осийлик ҳисобланади.
Мусулмон киши ҳеч кимни ҳаққига кўз тикмаслиги керак. Мабодо шундай бир ишга қўл уриб қўйган бўлса, дарҳол келтирилган зарар қопланиши, ундан кейингина ҳалоллик сўраши ва қилган гуноҳи учун ҳам Аллоҳдан мағфират сўраши керак. Энг муҳими, барча гуноҳлари Аллоҳ тарафидан мағфират қилинадиган қуллардан бўлишга уриниш керак.
Яҳё Шенўл
