Musulmonlar
Диний жавобгарлик қачон бошланади?

Диний жавобгарлик қачон бошланади?

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади:

وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِي آدَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ ۛ شَهِدْنَا ۛ أَن تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَـٰذَا غَافِلِينَ ﴿١٧٢﴾ أَوْ تَقُولُوا إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةً مِّن بَعْدِهِمْ ۖ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَللَ الْمُبْطِلُونَ ﴿١٧٣﴾ وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ وَلَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿١٧٤﴾

“Роббинг, Одам ўғилларининг белларидан наслларини олган(1) вақтда, уларни ўзларини ўзларига гувоҳ қилиб: “Мен сизларнинг Роббингиз/Эгангиз эмасманми?” деди. Улар эса: “Ҳа, ҳудди шундай! Роббимизсан, биз бунга гувоҳмиз.” дедилар. Энди қиёмат куни: “Биз бундан бе хабар эдик” дея олмайсизлар. Мана шуни ҳам айта олмайсизлар: “Авваллари ширк қилганлар оталаримиз эди, бизлар эса, улардан кейин келган бир насл эдик. Ўша ботил ишга ботганларнинг қилмишлари туфайли бизларни ҳалок қиласанми?” Мана шундай қилиб оятларимизни оп-очиқ қилиб тушунтириб берамиз-ки, балки қайтарлар.” (Аъроф 7/172-174)

(1) “Белларидан наслларини олиш” дегани, наслга сабаб бўлган туҳумни олиш деганидир. Бу нарса, аёл кишилардаги илк одат кўрадиган вақтларида, эркакларда эса, илк сперма ажраладиган вақтларда юз беради. Бошқача қилиб тушунтирганда, йигит ва қизларнинг жинсий етуклик ва балоғат ёшига киришлик жараёнида, Аллоҳ таоло уларнинг ҳар бирини ўзига ўзини гувоҳ қилиб келтиради, шундан сонг у инсоннинг диний жавобгарлиги бошланади. Ана ўша вақтдан бошлаб ҳалол-ҳаром ва имон-эътиқод масалалари ҳақида жавобгарлиги бошланади.

Ҳар қандай ақли ноқис бўлмаган инсон, олти етти ёшидан бошлаб ён-атрофидаги табиат борлиқларини, ўз вужудида бўлиб ўтаётган воқеа ва ҳодисаларни, осмонлару ерни ва ундаги ҳаракатларни кўриб, онгли равишда ич-ичидан бу борлиқларнинг эгаси борлигини тушуниб етишни бошлайди. Натижада, инсон эгалик қила олмаган нарсаларга бошқа кимдур эгалик қилиб туради, акс ҳолда бир ҳил давом этармиди бу олам деб ич ичидан бу оламнинг бир яратгувчиси борлигига ишонч ҳосил қила бошлайди. Шунинг учун, Аллоҳнинг биронта ҳам набийси инсонларга; “Аллоҳ бордир” деб эмас, балки: “Аллоҳдан бошқасига қуллик қилманглар” деб даъват қилишган, чунки Аллоҳнинг борлигини инкор қиладиган одамнинг ўзи йўқ дунёда.

Телеграм каналимиз: