Дажжол
Ислом тушунчасига турли ривоятлар орқали киргизиб келинган, турли таърифлар билан таърифлаб келтирилган, бир кўзли, қиёматдан олдин чиқадиган, Исо алайҳиссаломдан бошқа ҳеч бир инсон уни ўлдира олмайдиган ва бошқа бир қанча таърифлари билан келтирилган Дажжол мавзуси Қуръонда келмаган. Дажжол Рисолатдан аввалги энг яқин китоблар орасида Даниелнинг китобида келтирилган[1]. Яҳудийлик эътиқодида қутқарувчи “Мессиаҳнинг зидди бўлган Дажжол”, “Анти-Мессиаҳ” бўлиб танитилгани ва Дажжолни фақатгина қутқарувчи Мессиаҳнинг нафаси билан ўлади деб ўргатилган. Тавротда қиёматдан олдин келадиган дажжол ҳақида айтиб ўтилган. Масалан; Тавротнинг Ҳизқиёл бўлимида, ҳар тарафни остин-устун қиладиган, жуда ҳам ёмон ва дахшатли режалари ва бузғунчилиги билан яхши инсонларга зулм қилиши, у фаолиятни бошлаган куни у кирган юртларда ер қимирлаши содир бўлиши, лекин барибир мағлуб бўлиши айтилган[2]. Тавротнинг Ёел бобида ҳам келтирилган Дажжол тушунчаси, Даниелнинг китобида яна-да очиқ қилиб келтирилган[3]. У бўлимда айтилишича, Дажжол жуда катта кучга эга бўлиб, ер юзидаги ибодатхоналарни бузиб вайрон қилиб юриши ёзилган.
Дажжол мавзуси Христианларда ҳам бор. инжилга илова қўшган Павлусга кўра, Исони қайтишига ва Дажжолни келишига ишониш Христианликнинг асосий имон-эътиқод тамойилларидан биридир. Инжилдаги кейинчалик қўшилган иловаларига кўра, Дажжол Исони иккинчи марта ерга тушишидан олдин чиқади ва уни Исо ўлдиради[4]. Маттонинг Инжилга киргизган ибораларида “Масиҳ Даггал” деб келтирилган[5]. Маттонинг Инжилга киргизган ибораларида яна шу иборалар ҳам бор:
“Исо бир Ўзи Зайтун тоғида ўтирганда, шогирдлари Унинг ёнига келиб, сўрашди:
— Бизларга айтинг–чи, бу ҳодисалар қачон юз беради? Сизнинг келишингизни ва охирзамон яқинлашганини нимадан билсак бўлади? Исо уларга шундай жавоб берди: “Эҳтиёт бўлинглар, ҳеч ким сизларни йўлдан оздирмасин! Чунки кўп кишилар ўзларини Менинг номим билан атаб: «Мен Масиҳман», — деб бир қанча одамни йўлдан оздирадилар.”[6]
Инжилга қўшилган бошқа ибораларда эса, Дажжолнинг турли хийла ва найранглар кўрсатиши, инсонларни алдаши ва ғайри инсоний ишлар амалга ошириши айтилган[7]. Инжилга ибора қўшган Юҳаннанинг ибораларида ҳам, Дажжол Исонинг душмани сифатида “Античрист” деб келтирилган[8].
Охир замонда дажжоли Инжилга илова киргизган Маркоснинг Инжилида ҳам[9], Луканинг Инжилида ҳам[10] қўшиб қўйилган.
Бундан ташқари, Ҳаворийларнинг рисолаларида ҳам Дажжол мавзуси бор. Павлус Салоникларга ёзган мактубида, инсонларни диндан чиқиб кетиши ва ўзини илоҳман деб таништирган шахс ўртага чиқмагунча қиёмат бўлмайди[11], ҳамда, қуёш чиққанида қоронғилик қандай йўқ бўлса, Исо қайтганида ҳам Дажжол шундай эриб йўқ бўлиб кетади деган.
Юҳаннонинг Инжилида эса, Дажжол сохта пайғамбар, даҳшатли махлуқ, боши аждарҳонинг боши каби бўлади деган иборалар бор.
Дажжол мавзуси ҳозирги христианлик асарларида ҳам жуда машҳур. Христианлар Дажжолнинг келишидан жуда қўрқишади[12].
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда мусулмонларга ўргатган имон асослари орасида Исони қайтишига, Дажжолни чиқишига, маҳди келишига ишониш деган нарса йўқ[13]. Лекин, минг афсуски, Ислом ва мусулмонлар ичига ҳам аста секинлик билан бундай яҳудий ва христианлик тушунчалари кириб қолган. Сабаби – ўзини мусулмон-саҳоба қилиб кўрсатган қанчадан-қанча мунофиқ-яҳудийлар Аллоҳнинг динини бузишга асри саодат вақтида-ёқ бошлаб бўлишган[14].
Демак, Дажжол, Исони қайтиши ва маҳди масалалари Исроилийётдан кириб қолган тушунчалардир.
Мусулмонлар Дажжолни кутиш ва у билан овора бўлгандан кўра, Қуръонда айтиб ўтилган – Аллоҳнинг динига ва мусулмонларга қарши чиқиб душманлик қилган Фиръавн, Намруд, Абу Лаҳаб ва бошқа тоғутлар ҳақида ўйлаши керак. Мусулмонлар яҳудий ва христианлардаги Дажжол тушунчасидан воз кечганида, ўзлари орасидаги Намруд-у Фиръавнлар, тоғут-у каззоблар, мунофиқ ва сохтакорларни танишни ва ажратишни бошлайдилар.
[1] Муқаддас Китоб Даниел, 7:7, 8:10.
[2] Таврот, Ҳизқиёл 38-39.
[3] Даниел 7:8, 24.
[4] Таврот 2- Солномалар, 2:8-10.
[5] Инжил, Матто:24.
[6] Инжил, Матто 24:3-4, 11-13.
[7] Инжил, Матто 24:24-26.
[8] Инжил, Юҳанна 2:18.
[9] Инжил, Маркос 13:5-7, 21-23.
[10] Инжил, Лука 21:5-9.
[11] Инжил, 2- Солномалар 2:3-5.
[12] Сариқтупроқ 34-44 саҳифалар.
[13] “Яхшилик юзингизни машриқу мағрибга буришингиз эмас. Яхшилик – Аллоҳга, охират кунига, фаришталарга, китобга ва пайғамбарларга ишонишдир. …” (Бақара 2/177).
“Бу элчи ўз Эгаси тарафидан юборилган ҳар нарсага ишониб-суянган, мўминлар ҳам шундай. Уларнинг ҳар бири Аллоҳга, фаришталарга, китобларга ва элчиларга ишониб суянади. “Унинг элчилари орасидан бирини бошқасидан ажратмаймиз”, (дейди улар). Ва: “Эшитдик ва кўнгилдан бўйсундик. Эй Эгамиз, бизни кечир. Қайтиб борадиган жой Сенинг ҳузурингдир”,- дейди.” (Бақара 2/285).
[14] Оли имрон 3/78, Бақара 2/75, Моида 4/41-42 ва бошқа оятлар бизга буни маълум қилади.
