Савол: Билган-эшитган диний масалаларимни бошқаларга айтиб беришда хато қилиб айтиб берсам нима бўлади?
Жавоб: Аввало, инсон хоҳ диний бўлсин хоҳ дунёвий бўлсин ҳар қандай маълумотни асосли ва исбот-далили билан бўлган манбадан олиши керак. Чунки дунёвий нарсаларда ишончсиз ва асоссиз бўлган манбаларга ишониб бир ишга қўл урсак дунёда зиён кўрамиз, охират ишига алоқадор ишларда асоссиз ва исбот-далилсиз бўлган манбалардан маълумот олиб, унга аниқлик киритмасдан ишониб амал қилиб кетаверсак ва қилган ишимиз хато бўлса охиратда зиён кўрамиз. Аллоҳ таоло инсонга мана шу учун ақл, идрок, фаҳм-фаросат, зеҳн ва онг берган. Демак, билган нарсамизни ҳам асоси ва далили билан билган бўлсак, эшитган нарсамизни ҳам исбот-далилини ҳам талаб қилиб эшитган бўлсак, ана ўша шаклда билган-эшитган нарсамизни бошқаларга айтиб беришимиз ҳам Мусулмонлик ва ҳамда инсонилйик бурчимиз ҳисобланади.
Дунёвий ишларингизда охир-оқибат зиён кўриб қолмасдан, кўзлаган мақсадга ва муваффақиятга эришиш учун қилаётган ишда хато ва камчиликларга йўл қўймаслик кераклиги каби, охират ишларида ҳам – имон-эътиқод, ихлос ва самимиятда хато ва камчиликка йўл қўйилмаслиги керак. Бунинг учун дин илмини асос ва далили билан ўргатадиган устозлардан ўрганишингиз керак.
Бировга айтиб бераётган маълумотингизни тўғри эканига ишонч ҳосил қилмаган ҳолатингизда асло бировга диний маълумот берманг. Агар ўтмишда бундай ишга йўл қўйилган бўлса, қайтиб бундай қилмасликка Аллоҳга сўз бериб, қилган ишидан пушаймон бўлиб тавба қилиш керак. Чунки бировга масала айтиб беришда йўл қўйилган хато оқибатида ҳалолни ҳаром ёки ҳаромни ҳалол деб қўйиш мумкин.
Энди, ана шу ҳолатда ўзингиз далили билан ўрганган диний билимингиз ёки олган маълумотингизни бошқаларга айтиб беришда сўзингизни охирида “валлоҳи аълам” деб қўйишни тавсия қиламиз.
Қуръони Карим ва уни ҳаётига татбиқ қилиб ўтган Муҳаммад алайҳиссаломнинг ўрнаклари Ислом динининг асл манбаи ҳисобланади. Буни асло унутмаслигимиз керак.
