Аввал ҳам айтиб ўтганимиздек, ҳар инсон Аллоҳни борлигини билади ва буни бир ё’л билан ифодалай олади. Худосиз деб танилган атеист ҳам худди шундай. Ўзига хоҳ атеист, хоҳ Йўгачи, хоҳ Худосиз деб ном қўйса қўйсин лекин, Аллоҳни инкор қилиш асло мумкин бўлмагани туфайли, Аллоҳни тан олмаган инсонни худди ўз отасини танимагандек таққослаш мумкин. Ёш гўдак, бирор бир муаммога дуч келганда дарров отасидан ёрдам кутишни бошлайди ва ундан умид қилади. Вояга етиб улғайгандан сўнг эса, Аллоҳдан ёрдам сўрай бошлайди. Аллоҳ унга ҳамма нарсани муҳайё қилиб беришини истайди-ю лекин, унга амр ва буйруқ беришини хоҳламайди. Бундай бир инсонни элчига ишонишига умид қилиш қийин. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
“ Аллоҳ билан элчиларини ўртасини ажратиш мақсадида, ўзларини Аллоҳ ва Расулидан тўсган, бирига ишониб, бошқа бирини танимаймиз[1]деган ва иккиси ўртасида бир йўл барпо қилмоқчи бўлганлар бор-у, улар ҳақиқий кофирлардир. У кофирлар учун хорловчи бир қийноқ тайёрлаб қўйганмиз. Аллоҳга ва элчиларига ишонган ва улардан бирини бошқасидан айирмаганларга келсак, Аллоҳ уларнинг мукофотини албатта беради. У кечирувчидир ва Унинг эзгулик ва неъмат улашувчидир.” ( Нисо 4/150-152)
Аллоҳнинг элчисини тан олмаганлар билан қурган баъзи суҳбатларимиз шулардан иборат:
Элчи танимас: Мени Аллоҳимга ишончим чексиз.
Байиндир: Аллоҳга ҳамма ишонади, бу иложсиз нарса.
Элчи танимас: Мен вақти-вақти билан Аллоҳимга сиғинаман, Унинг ёрдам ва дастагини истайман. Бундай қилган вақтларимда ичим ойдинлашади ва хурсанд бўламан.
Байиндир: Ҳамма шундай қилади. Асосий ва қийин бўлган иш, Аллоҳнинг буйруқларини бажаришдир яъни, элчига итоат қилишдир. Сиз Элчига эмас балки ўз орзуларингизга итоат этмоқчимисиз?
Элчи танимас: Албатта шундай. Бу ҳаёт менинг ҳаётим; бунга ким аралаша олади?
Байиндир: Ўша ҳаётни берган Аллоҳ аралаша олмайдими? Демакки Аллоҳнинг элчилари, Унинг бу ҳақида буйруқларини олиб келадилар.
Элчи танимас: Аммо бу ҳақида бир-бири билан қарама-қарши, номувофиқ, келди-кетди гапларни кўп эшитдим. Буларнинг бир-қанчаси хурофотдан иборат, кейинчалик тўқиб чиқарилган нарсалардир.
Байиндир: Тўғри қарор беришнинг йўли, динни асл манбасидан ўрганишдир. Диннинг манбаси Қуръондир. Қуръонни тушуниб ўқинг. Агар уни – фақатгина Аллоҳнинг китоби бўлиши мумкин эканига ишонч ҳосил қилсангиз, у ҳолда Муҳаммад алайҳиссалом Аллоҳнинг элчиси эканига ишонишингизга ҳам тўғри келади ва бунга мажбур бўласиз.
Эски бир элчи танимас: Мен атеистман, агар инсонларни дин деб менга ўргатганларига ишонганимда, мен ҳозир динсиз қолардим. Мен тиббиёт докториман. Бир кун, Қуръонни қўлимга олиб ўқиб текшириб чиқдим. Мақсадим, ҳақиқатдан ҳам Қуръон Аллоҳнинг китобими йўқми шуни билиш эди. Қуръон оятлари орасида тиббиётга алоқадор, хусусан чақалоқни онанинг бачадонида ривожланиш жараёнлари ҳақида шундай маълумотлар кўрдимки, булар Қуръонда ёзилган вақтларда, инсонлар тарафидан билиб ўрганилиши асло мумкин бўлмаган нарсалар эди. Бундан бошқа маълумотларни ҳам кўрдим ва шунга ишонч ҳосил қилдимки, бу – шубҳасиз Аллоҳнинг китобидир. Ана ўша вақт мен мусулмон бўлдим.
Байиндир: Аслида ҳам шундай қилиш керак. Бошқаларга қараб эмас, ўз ақл-у идроки билан англаб тушуниб ва тадқиқ билиб сўнг қарор бериш керак. Буни битта-ю битта шарти Қуръонни тушуниб ўқиб-ўрганишдир.
[1] Аллоҳга ишонамиз-у лекин элчиларини танимаймиз дейишади. Улар Аллоҳнинг элчилари бўлганлиги учун, элчига ишонмаслик, у элчини жўнатган Аллоҳга ишонмаслик бўлади, шу сабабли оятни; “Элчиларига ишонамиз, Аллоҳга ишонмаймиз” шаклда тушуниш мумкин эмас
