Ҳар бир ишни ўз қоидаси ва ўлчиси бор. Еб-ичишни ҳам, кийиниб ўранишни ҳам. Ҳудди шундай диний ибодатларни ҳам қоидаси ва чегараси бор. Ҳар ишда ўз усули ва шартига кўра ҳаракат қилинмас экан, асло кўзлаган мақсадга етиб бўлмайди. Масалан, Аллоҳдан савоб умидида унинг розилиги учун қилинадиган намоз ибодатини, қоидасига риоя қилмасдан, чегарадан чиққан ҳолда – риё учун ёки бировдан қўрққани учун ёки унга нисбатан намозҳон деб муносабат билдирилиши учун намоз ўқиса, намозга бериладиган савоб ўрнига гуноҳ, розилик ўрнига ғазаб ва азоб берилади. Ҳудди шундай қабр зиёратида ҳам, унинг қоидалари ва шартларига риоя қилинмаса, раҳмат ўрнига лаънат, мағфират ўрнига мазаммат ёғилиши мумкин. Қабристонларда ётган ўликлардан бориб ёрдам сўраш масаласи ҳақида бир сохта диний жамоа раҳбари билан устозимиз ўртасида бўлиб ўткан бир суҳбатни тақдим қилмоқчимиз. Суҳбат шундай давом эткан:
Тариақат пири – Сиз нима десангиз ҳам деяверинг, биз авлиёларнинг ва шайхларнинг руҳларини Аллоҳ билан қуллар орасида восита эканига ишонамиз. Уларнинг руҳониятларидан мадад кутамиз, ёрдам сўраймиз.
Устозимиз – Шундай ҳам дейлик, “إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ” “ийяка наъбуду ва ийяка настаъийн – ёлғиз сенга қуллик қиламиз, ёлғиз сендан ёрдам сўраймиз” (Фотиҳа 1/5) ояти қаерда қолади? Бу оятни ҳар бир намозимизда ўқиймиз. Бунинг сабаби нима бўлиши мумкин?
Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَـٰنَ وَنَعۡلَمُ مَا تُوَسۡوِسُ بِهِۦ نَفۡسُهُ ۥۖ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنۡ حَبۡلِ ٱلۡوَرِيدِ
“Инсонни яратган бизмиз. Унга шохтомиридан ҳам яқинмиз, ичи унга нимани висирлаганини ҳам биламиз.” (Қоф 50/16)
Аллоҳ таоло шоҳ томиримиздан ҳам бизга яқин бўлишига қараганда, буюкларнинг руҳлари қаерда бўш жой топиб олиб, сўнг ўша жойга кириб олар экан?
Тариқат пири – Абдулқодир Гейлоний бир шеърларида буюрдиларки:
“Муридим бўлса гар хоҳ шарқу ғарбда,
Етарман қайда бўлса ҳам имдодга.”[1]
Устозимиз – Бу жуда ҳам кўплаб оятларга қарши бир гап. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُڪُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَـٰهٌ۬ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلاً۬ مَّا تَذَڪَّرُونَ
“Музтар (тор-чорасиз) ҳолда қолган бир киши ёрдам сўраганда, дуосига жавоб қайтариб муаммоларини ҳал қилган, сизларни ер юзининг ҳокимлари қилган ким? (Ўша яхши бўлмайдими?) Аллоҳ билан бирга яна бошқа илоҳ борми? Билимингизни нақадар оз қўллаяпсизлар!” (Намл 27/62)
Тариқат пири – Сен Абдулқодир Гейлонийга ишонмасанг, сен билан гаплашадиган гапим йўқ.
Устозимиз – Абдулқодир Гейлонийга ишониш иймоннинг шартларидан бири эмас, дунёда ҳам охиртатда ҳам Аллоҳнинг Китобидан саволга тутиламиз.
Бу мисол ва ўрнаклар, Мусулмонлар Мусулмонликда қайси ўлчовда эканликларини очиқча ўртага қўймоқда.
[1] Бу шеър Саид Нурсининг “Сиққаи Тасдиқи Ғойби” номли асарида ўрин олган. Рисолаи Нур куллиётидан. Эҳтиёт бо’линглар! Саид Нурси, Ислом ниқоби остидаги “Нурчи жамоати” номи билан сохта диний жамоат ташкил қилган машхур бири ҳисобланади. Унинг асарларининг тамоми Қур’они Карим оятларига мутлақо зитдир. Аксарият қоида ва асослари Католикларнинг дин ва ме’ёр асосларидан олинган.
