Ғошия сураси[1]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
88:1
هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ
Сенга қуршаб олувчи[2] (қиёмат)нинг хабари келди, шундай эмасми?!
88:2
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ
Ўша куни баъзи юзлар қўрқувда бўлади.
88:3
عَامِلَةٌ نَاصِبَةٌ
Толиқиб чарчаган аҳволда бўлади[3].
88:4
تَصْلَىٰ نَارًا حَامِيَةً
Улар қизиб турган оташга (жаҳаннамга) кирадилар.
88:5
تُسْقَىٰ مِنْ عَيْنٍ آنِيَةٍ
Қайноқ булоқдан суғориладилар[4].
88:6
لَيْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلَّا مِنْ ضَرِيعٍ
Уларга қуруқ тикондан бошқа егулик бўлмайди.
88:7
لَا يُسْمِنُ وَلَا يُغْنِي مِنْ جُوعٍ
У семиртирмайди ҳам, тўйдирмайди ҳам.
88:8
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَاعِمَةٌ
Яна ўша куни баъзи юзлар неъматланувчи (бахтли) бўлади.
88:9
لِسَعْيِهَا رَاضِيَةٌ
Қилмишларидан мамнун бўлиб;
88:10
فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ
Юксак жаннатда (қолади).
88:11
لَا تَسْمَعُ فِيهَا لَاغِيَةً
Унда кераксиз-беҳуда нарса эшитмайди.
88:12
فِيهَا عَيْنٌ جَارِيَةٌ
Унда оқар булоқ[5] (бўлади).
88:13
فِيهَا سُرُرٌ مَرْفُوعَةٌ
Унда баланд сўрилар (бўлади).
88:14
وَأَكْوَابٌ مَوْضُوعَةٌ
Териб қўйилган қадаҳлар,
88:15
وَنَمَارِقُ مَصْفُوفَةٌ
Тизилган ёстиқлар,
88:16
وَزَرَابِيُّ مَبْثُوثَةٌ
Ва тўшаб қўйилган гиламлар (бўлади).
88:17
أَفَلَا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ
(Инсонлар) булутларни қандай яратилганига назар солмайдиларми?![6]
88:18
وَإِلَى السَّمَاءِ كَيْفَ رُفِعَتْ
Ва осмонларни қандай кўтариб қўйилганига?!
88:19
وَإِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ
Ва тоғларни қандай тиккалаб қўйилганига?!
88:20
وَإِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ
Ҳамда, ерни қандай тўшаб қўйилганига (назар солмайдиларми?)
88:21
فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ
Насиҳат қил. Сен фақат насиҳат қилувчисан;
88:22
لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ
уларнинг устидан босим ўтказувчи эмассан.
88:23
إِلَّا مَنْ تَوَلَّىٰ وَكَفَرَ
Бироқ, кимки (ҳақдан) юз ўгирса ва кофирлик қилса,
88:24
فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ
Аллоҳ уни оғир азоб билан азоблайди.
88:25
إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ
Албатта, уларнинг қайтиши фақат Бизгадир.
88:26
ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ
Кейин, уларни ҳисоб-китоб қилиш ҳам фақат Бизга тегишли.
[1] Ғошия сураси, Маккада тушган, 26 оят. Тушиш тартиби 68, ёзилиҳ тартиби 88.
[2] “Ғошия” қиёмат номларидан биридир.
[3] Бу дунёда Аллоҳга ҳурмат кўрсатмаган, Унга бўйиб эгиб сажда қилмаган, Аллоҳ учун ҳаракат қилмаган кофир кимсалар, охиратда оёқлари ва бўйинларига темир кишанлар тақилиб судралгани учун (Раъд 13:5, Ғофир 40:71), толиққан ва чарчаган аҳволда бўлади, бу дунёда ўз ихтиёри билан Аллоҳга таъзим қилмаган кимсалар охиратда мажбуран бошлари эгдирилади ва мана шу аҳволда жаҳаннамга улоқтирилади.
[4] Бу дунёнинг ўзида ҳам икки хил булоққа гувоҳ бўламиз. Бири ширин ва чанқоқ қондирадиган совуқ, бири эса, шўр ва куйдирадиган даражада иссиқ бўлади. Аллоҳ таоло бизни жаннатдаги чашмалардан суғоришини, жаҳаннамдаги қайноқ булоқлардан сақлашини ёлвъориб сўраб қоламиз.
[5] Муфассир Ибн Касир таъкидлаганидек, бу оятдаги накра – исбот маъносидаги накра бўлиб, булоқ жинсини ифодалайди, бу билан битта булоқ қасд тушунилмайди. Яъни, у жаннатда турли-туман булоқлар оқиб туради.
[6] Араб тили мутахассиси ал-Мубаррад бу оятдаги ибл калимасига “катта булут тўпланмаси” деб таржима қилган. (Шавконий, Фатҳул Қодийр). “Ал-Қомус”да ҳам, “ибл” деб туя карвонидек кўринган ёмғир юкланиб келаётган булутларга айтилиши билдирилган. Бу оятнинг ортидан осмон, тоғ-у тошлар ва ер-юзи ҳақида зикр қилингани учун, биз ҳам мана шу таржимани олдик. Қўшимча маълумот учун фил сурасидаги абобил камисани изоҳига қаранг (Фил 105;3). Яъни, аслида ўзи қўлда ушлаб бўлмас, жуда ҳам енгил шабода билан ҳам тарқалиб кетадиган булутларга бир ибрат назари билан қарамайдиларми? У булутлардан жуда ҳам кўп ва жуда ҳам оғир миқдордаги сув тўпланиб ундан ерга тушади. Бу оятда эътиборни тортган бир жиҳат шуки, булутларни яратилиши, уларни қандай хусусиятларга эга экани, қандай қилиб ўзи енгил ва муаллақ турган булутлар жуда катта миқдордаги сувни ўзида ушлаб турганига эътибор бериш ва бу хусусда илмий изланишлар олиб боришга туртки бўлади.
Изоҳ қўшиш