Савол: Оилам бузилиб кетди. Ажрашиш асносида қайнонам тўй арафасида менга берган нарсаларини қайтариб олди. Бунга нима дейсиз?
Жавоб: Никоҳ қилиниб, икки ёш чимилдиққа кирганидан кейин, агар талоқ ила ажрашиб кетсалар, эр тарафдан берилган ҳеч нарса қайтариб олинмайди. Исломда бунга йўл қўйилмайди. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
“(Қайтадиган) талоқ икки мартадир. Ҳар биридан кейин эр аёлини ё яхшиликча ушлаб қолиши керак, ёки белгиланган – чиройли ҳолатда ажрашиши керак. (Эй эрлар!) Ажрашиб кетиш асносида берган нарсаларингиздан баъзисини аёлларингиздан қайтариб олишингиз сизларга ҳалол бўлмайди. Агар иккаласи ҳам Аллоҳнинг қарорларига риоя қилолмаслигидан қўрқса, бу бошқа.” (Бақара 2/229)
Агар чимилдиққа кирмай туриб ажрашиб кетсалар, унда белгиланган маҳрнинг ярмини ушлаб қолиш мумкин. Лекин, шунда ҳам эр тарафидагилар оиладаги эркаклик шарафини сақлаб қолган ҳолда, маҳрни тўлиқ бериб юборса ўзларига яхши бўлишини Аллоҳ таоло қуйидаги оятда баён қилган:
“Никоҳингизга олиб ҳануз қовушмаган, лекин маҳрларини белгилаб қўйган аёлларингизни талоқ қилсангиз, белгилаган маҳрингизни ярмини беришингиз керак. Аммо, аёллар ёки никоҳ тугуни қўлида бўлган эр ўз ҳаққидан воз кечса ҳам бўлади. Сизларни кечиб юборишингиз[1] ўзингизни ҳимоянгз учун яна-да мосроқдир. Орангиздаги олийжанобликни (фазилатни) унутиб қўйманглар. Шубҳасизки, Аллоҳ қилаётган ишларингизни кўриб туради.” (Бақара 2/37)
Ажрашиш арафасида аёлига берган нарсаларини қайтариб олиш зулмдир, ҳақсизликдир. Бундай қилган инсонлар дарҳол қайтиб беришлари ва Аллоҳдан тавба қилиб афв сўрашлари керак. Бировнинг ҳақини ейиш энг катта зулмлардан бири ҳисобламади.
[1] Яъни, маҳрни келишиб қўйган-у, лекин қўл теккизмай туриб талоқ қилган аёлларига бериши керак бўлган маҳрни ярмини бермай ўзида ушлаб қолиш ҳаққига эга бўлган эрлар, талоқдан кейин маҳрни ҳаммасини бериб, ўз ҳақларидан воз кечиб юборшлари тақвога яқин экани баён қилинмоқда.
