Ақлини ишлатган ҳеч ким ширкни қабул қилмайди. Бу боис Қуръони каримнинг кўплаб оятлари инсонни ақлини ишлатишга чақиради. Ақлини ишлатмаганларни боши балодан чиқмаслигини ҳам билдириб ўтган. Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
وَيَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ
«Аллоҳ ақлини ишлатмаганлар узра, (Аллоҳга ишонмаслик) кирлигини пайдо қилиб қўяди.» (Юнус 10/100)
Қуръон ота-боболардан қолган удумларни ақл тарозисидан ўтказишга чақиради. Бу ҳақидаги оят шундай:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى مَا أَنزَلَ اللّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَلاَ يَهْتَدُون
“Уларга; “Аллоҳ нозил қилган нарсага ва Элчисига келинглар” — дейилса, улар: «Ота-боболаримизда кўрган нарсаларимиз бизга етади» дейишади. Агар ота-боболари тўғри маълумотга эга бўлмаган ва тўғри йўлни топа олмаган бўлсалар ҳам-а?” (Моида 5/104)
Мушриклик — ичи бўш хаёлий бир ташкилотдир. Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
أَلا إِنَّ لِلّهِ مَن فِي السَّمَاوَات وَمَن فِي الأَرْضِ وَمَا يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ شُرَكَاء إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ
«Қаранглар! Осмонлар-у ерда ким бўлса барчаси Аллоҳникидир. Аллоҳнинг яқинидан шериклар чақирганлар нимага эргашяпдилар? Улар фақатгина ҳаёлотга (гумонга) эргашадилар. Уларнинг қилмишлари шунчаки сафсатадир.» (Юнус 10/66)
Ширк хусусида Муҳаммад алайҳиссалом ҳам огоҳлантирилгандир. Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
وَلَا يَصُدُّنَّكَ عَنْ آيَاتِ اللَّهِ بَعْدَ إِذْ أُنزِلَتْ إِلَيْكَ وَادْعُ إِلَى رَبِّكَ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
«(Эй Муҳаммад!) Сенга нозил қилингандан сўнг, сени Аллоҳнинг оятларидан тўсиб қўймасинлар. Сен Роббингга чақир, асло мушриклардан бўлма. Аллоҳ билан бирга бошқа бир илоҳни ёрдамга чақирма. Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ. Аллоҳдан ташқари ҳар нарса ҳалок бўлади. Қарор бериш ҳокимияти/ваколати Аллоҳга хос. Ҳаммангиз Унга қайтариласиз.» (Қасос 28/87-88)
