Имон нима?
Имон – Араб тилидаги “амн” калимасининг ўзаги бўлиб, эмин-эркин бўлиш, қўрқувни тарк қилиб фаровонлик ва ишончни ҳис этиш деганидир. Иймон – омонликка эга бўлиш яъни, бирор бир масалага алоқадор бўлган барча ишончсизлик ва қўрқувдан воз кечиб, унга мутлақо ишониб-суяниб яшаш деганидир. Шу сабабли иймон, қатъий бир далиллик маълумотга асосланган бўлиши керак. Юқорида айтиб ўтилганидек, инсон ўзининг ён-атрофи ва ички дунёсидан ўқиб ўрганган билимлари ва изланишлари натижасида, Аллоҳни борлиги ва бирлиги ҳақида қатъий бир ишончга эга бўлади. Қуръонда, Аллоҳнинг борлигини исботлашга алоқадор оятлар йўқлиги ва Набий алайҳиссаломлар ҳам бу хусус устида иш олиб бормаганлиги, айнан шу сабаблидир.
Аллоҳ ўзининг буйруқларини набийлар орқали жўнатади. Ҳар набийга бошқа инсонлар бажара олиши мумкин бўлмаган ҳужжатлар беради. Шунинг учун, набийлар олиб келган нарсаларга мўъжиза дейилади. Мўъжизасини кўрган инсонлар, уни Аллоҳнинг элчиси эканига шубҳа қилмайдилар. Энг сўнги элчининг мўъжизаси Қуръондир. Қуръонни очиб ўқиб у ҳақда тушунган ҳар ким, Қуръонни фақат ва фақат Аллоҳнинг китоби бўлиши мумкинлигини англаб етади. Уни олиб келган шахс эса, билганимиздек Аллоҳнинг элчиси бўлади. Демак, Аллоҳга ишонган ҳар инсон унинг китобига, ҳам ишониб ва ҳам суяниб яшаши керак бўлади. Бу нарса қочиб қутилиб бўлмас бир ҳақиқатдир.
Аллоҳни билиш билан унга ишониш деган нарса орасида фарқ бор. Сиз ўзингиз таниган бир шахс ҳақида: «Мен унга ишонмайман»дейишингиз мумкин. Демак, сиз у инсон ҳақида баъзи бир маълумотга эгасиз холос, уни узоқдан биласиз, лекин унга ишонмайсиз ва суянмайсиз. Аллоҳга имон келтириш учун ҳам, аввало унга ишониш ва суяниш керак. Аллоҳни танишнинг ўзи етарли бўлмайди. Аллоҳга ишониб-суяниш, унинг барча буйруқлари ва тақиқларига ишониб суяниш билан бўлади. Имон ҳақидаги ҳар қандай ишончсизлик – имонсизлик ҳисобланади. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ آمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِيَ أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن يَكْفُرْ بِاللّهِ وَمَلاَئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلاً بَعِيدًا
«Эй ишонганлар! Аллоҳга, элчисига, у элчига юборилган китобга ва олдин юборилган китобларга ишонинглар. Кимки Аллоҳни, фаришталарини, китобларини, Элчиларини ва Охират кунини кўрмаганга олиб кофир бўлса, қаттиқ адашган бўлади.» (Нисо 4/136)
Юқоридаги оятда баён қилиб айтиб ўтилган 5 нарсага ич-ичидан ишонмаган инсон тўлиқ мўмин деб ҳисобланмайди. Улар: Аллоҳга ишониш, Аллоҳ яратган барча фаришталарга ишониш, Аллоҳ тарафидан барча набийларга юборган китобларга ишониш, Аллоҳ ваҳий орқали юборган барча элчиларга ишониш ва охират кунига ишонишдир. Мана шу бешта нарсага мутлақо ишониши ва шу ишончга кўра яшаш керак.
