Маун сураси[1]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
107:1
أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ
Динни ёлғонга чиқараётган одамни кўрдингми?[2]
107:2
فَذَٰلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ
Ундай киши етимни жеркиб туртади,[3]
107:3
وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ الْمِسْكِينِ
Чорасизни едириб-ичиришга (на ўзини ва на бировни) қизиқтирмайди.
107:4
فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ
(Пайғамбарga сохта) ёрдамчи/издошларнинг[4] холига войки,
107:5
اَلَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ
Улар ўз диний вазифаларидан ғофил (эътиборсиз/аҳамиятсиз) кишилардир.[5]
107:6
اَلَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ
Улар – кўз-кўз қиладиган,[6]
107:7
وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ
Ва кичик ёрдамларга ҳам қарши чиқадиган кишилардир.
[1] Маун сураси, Маккада тушган, 3 оят. Тушиш тартиби 15, ёзилиш тартиби 108.
[2] Дин ҳақида ёлғон гапирадиган ва Аллоҳни динидан кўра ота-боболаридан анъана бўлиб давом этиб келган динни афзал кўрадиганлар ҳақида маълумот олиш учун қаранг: (Зухруф 43/23-25)
[3] Қуръони Каримда етимларга алоқадор оятлар 20 дан ортиқ. Жамиятда етим кўпайтирмаслик, Ислом динида етимларни оталиққа олиш, уларга яхшилик қилиш, тарбиялаб ўстириш, мол-мулкларини эҳтиёт қилиб муҳофаза қилиб, балоғат ёшига етиб ўзларини ўзлари бошқара оладиган савияга етганида қайтариб бериш, ҳамда уларга асло қаттиқ ва дағаллик билан муомала қилмаслик кераклиги ҳақида жуда кўп ва муҳим топшириқлар берилган. Мана шу сабабли, бу оятда етимларни жеркиб ранжитадиган кишиларни гўёки бу Ислом динини ва ундаги ҳукмларни ёлғонга чиқаргандек катта гуноҳга қўл ураётганига ўхшатиб тақиқ қилган. Етимларга нисбатан қилинадиган яхшиликлар ва муомалалар ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўлиш учун қаранг: Анъом 6/152; Исро 17/34; Каҳф 18/82; Инсон 76/8; Фажр 89/17; Балад 90/15; Зуҳо 93/6, 9; Бақара 2/83, 177, 215, 220; Нисо 4/2, 3, 8, 10, 36, 127, Анфол 8/41; Ҳашр 59/70.
[4] Оятдаги “мусоллийн” иборасига Аҳзоб 33:56-оятга асосланган ҳолда “Пайғамбарга ёрдам берувчилар” деб маъно бердик. Зеро, Анфол 8:62, Тавба 9:103, Аҳзоб 33:43 оятлардаги “Солла-юсолли” ибораларига ҳам “керакли ёрдамни бериш, кўмак бериш” каби маънолар берилади. Пайғамбар алайҳиссалом тириклигида у кишига эргашиб, у кишига юклатилган – Қуръонни инсониятга етказиш вазифасига кўмакдош бўлиш, динни ёйилишига ҳисса қўшиш, Қуръонни имкон қадар ер-юзига ёйиш, пайғамбарни ҳимоя қилиш каби сифатларга эга бўлганларга “мусоллийн” дейилади. Пайғамбарга салавотни бажо келтириш мана шудир. Ҳозир ҳам кимки мана шундай фидокорлик қилаётган бўлса, Аллоҳ тарафидан унинг зиммасига юклатилган пайғамбарга салавотни бажо келтириш ишини адо этаётган бўлади. Акс ҳолда, Аҳзоб сурасидаги салавот амрини бажармаган бўлади.
[5] Ўзини дин фидойиси, пайғамбар алайҳиссаломнинг издоши, саҳоба, яхши мусулмон, ёки пайғамбарга кўмакдош ва елкадош деб кўрсатадиган, аслида эса пайғамбар алайҳиссалом олиб келган диндаги вазифалардан бехабар, уларга эътиборсиз, беамал кимсаларнинг ҳолига вой, дейилмоқда. Демак, инсонни қуруқ иддаоси эмас, балки қилаётган фаолияти, ҳатт-ҳаракати ва натижаси эътиборга олинар экан. Фақатгина сўзда мусулмонликда қолиб кетиш сохтакорликка олиб келади.
[6] Инсонлар коърсин деб намоз оъқиш ва намозга турганда ялқовлик билан туриш мунофиқларнинг намоз оъқиши ҳисобланади. (Нисо 4/142; Тавба 9/54.) Бу оятда айтилган ҳолат мунофиқларнинг намози емас, балки намозига еътиборсизлик билан қарайдиган кимсалардир.
[…] Маун […]